“So sánh” – nghe có vẻ đơn giản, nhưng để “cầm chịch” nó trong bài nghị luận văn học mà đạt điểm cao thì quả là một nghệ thuật! Bởi “so sánh” không chỉ đơn thuần là “đặt hai cái bên cạnh nhau” đâu nhé! Nó đòi hỏi bạn phải thật sự “nhìn” thấu đáo, “cảm” được cái hay, cái khác biệt, rồi mới “viết” ra được những lời văn sắc bén, đầy thuyết phục.
Nghị Luận Văn Học Dạng So Sánh: Bật Mí Bí Kíp “Lên Tầm”
Bạn đang muốn làm một bài nghị luận văn học dạng so sánh mà vẫn chưa biết bắt đầu từ đâu? Đừng lo, bài viết này sẽ giúp bạn chinh phục dạng bài này một cách dễ dàng! Hãy cùng khám phá bí kíp “lên tầm” cho bài luận văn học của bạn nhé!
1. Hiểu Rõ Khái Niệm “So Sánh” Trong Nghị Luận Văn Học
Trước tiên, cần nắm rõ khái niệm “so sánh” trong nghị luận văn học. So sánh trong trường hợp này là việc đặt hai đối tượng, hai tác phẩm, hai nhân vật, hai ý tưởng,… cạnh nhau để phân tích, đánh giá, làm rõ điểm giống, điểm khác, điểm mạnh, điểm yếu,… từ đó làm nổi bật ý nghĩa, giá trị của đối tượng được so sánh.
2. Bước Chuẩn Bị “Chuẩn Không Cần Chỉnh”
Bí kíp “lên tầm” bắt đầu từ khâu chuẩn bị. Bạn cần:
- Xác định đối tượng so sánh: Đây là bước đầu tiên, xác định rõ ràng những gì bạn sẽ so sánh.
- Tìm điểm tương đồng và khác biệt: Bước này cần sự tìm tòi, phân tích, đọc kỹ tác phẩm, chú ý đến nội dung, nghệ thuật,… để tìm ra những điểm giống và khác nhau giữa các đối tượng so sánh.
- Lập dàn ý: Dàn ý là “kim chỉ nam” giúp bạn sắp xếp ý tưởng, tránh lạc đề và đảm bảo bài viết có bố cục rõ ràng, mạch lạc.
3. Xây Dựng Luận Điểm “Sắc Nét” – “Sống” Hết Mình
Luận điểm là “linh hồn” của bài luận. Bạn cần:
- Xác định vấn đề cần nghị luận: Điều gì khiến bạn muốn so sánh hai đối tượng này? Bạn muốn khẳng định điều gì qua bài viết?
- Đưa ra luận điểm chính: Đây là ý chính, là quan điểm của bạn về vấn đề được so sánh.
- Phát triển luận điểm bằng luận cứ: Luận cứ chính là bằng chứng, dẫn chứng cụ thể để chứng minh cho luận điểm của bạn. Bạn có thể sử dụng các dẫn chứng từ văn bản, thực tế đời sống, câu chuyện,…
4. Kỹ Thuật So Sánh “Siêu Năng” – Nâng Tầm Bài Viết
Kỹ thuật so sánh đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc “cầm chịch” điểm cao.
- So sánh theo chiều dọc: So sánh các khía cạnh, yếu tố của cùng một đối tượng ở các thời điểm khác nhau.
- So sánh theo chiều ngang: So sánh các đối tượng cùng loại, cùng thời điểm, cùng một khía cạnh.
- So sánh đối lập: Nhấn mạnh sự trái ngược giữa hai đối tượng, làm nổi bật những điểm đặc trưng.
- So sánh tương đồng: Tìm ra những điểm giống nhau, những điểm chung, tạo nên sự liên kết giữa các đối tượng.
- So sánh ẩn dụ: Sử dụng ẩn dụ, so sánh bóng gió, tăng tính nghệ thuật cho bài viết.
5. Cách Viết Nghị Luận Văn Học Dạng So Sánh “Chuyên Nghiệp”
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ, hãy bắt tay vào viết bài.
- Mở bài: Giới thiệu đối tượng so sánh, nêu vấn đề cần nghị luận, đưa ra luận điểm chính.
- Thân bài: Phát triển luận điểm bằng các luận cứ, sử dụng kỹ thuật so sánh phù hợp để làm rõ điểm giống, khác, mạnh, yếu,… của các đối tượng.
- Kết bài: Khẳng định lại luận điểm, nêu ý nghĩa, giá trị của việc so sánh.
6. Lưu Ý Khi Viết Nghị Luận Văn Học Dạng So Sánh
Để bài viết “chất lượng cao”, bạn cần lưu ý:
- Dẫn chứng chính xác, thuyết phục: Chọn những dẫn chứng phù hợp, có tính thuyết phục, tránh dẫn chứng chung chung, thiếu liên quan.
- Lập luận chặt chẽ, rõ ràng: Trình bày luận điểm, luận cứ một cách logic, mạch lạc, tránh lặp ý, thừa lời.
- Ngôn ngữ văn viết: Sử dụng ngôn ngữ văn viết chính xác, giàu hình ảnh, giàu cảm xúc, tránh lạm dụng ngôn ngữ thông tục, sai ngữ pháp.
7. Ví Dụ: So Sánh Hai Nhân Vật “Thúy Kiều” Và “Tuyết” Trong “Truyện Kiều” Và “Vợ Nhặt”
Mở bài:
“Truyện Kiều” và “Vợ Nhặt” là hai tác phẩm kinh điển của văn học Việt Nam. Trong đó, hai nhân vật Thúy Kiều và Tuyết là những đại diện tiêu biểu cho số phận bi thương của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Tuy nhiên, qua cách xây dựng nhân vật, Nguyễn Du và Kim Lân đã thể hiện những nét riêng biệt, làm nổi bật thái độ, quan niệm sống khác nhau của hai nhân vật này.
Thân bài:
- Giống nhau: Cả hai nhân vật đều là những người phụ nữ tài sắc vẹn toàn, song đều phải chịu cảnh “hồng nhan bạc phận”. Thúy Kiều bị lỡ duyên, bị đẩy vào cuộc sống bất hạnh, Tuyết thì nghèo khó, bị bỏ rơi.
- Khác nhau:
- Thái độ: Thúy Kiều mang tâm hồn nhạy cảm, dễ tổn thương, cô chấp nhận hy sinh bản thân vì gia đình, vì tình yêu. Trong khi đó, Tuyết là người mạnh mẽ, dũng cảm, cô không ngại đối mặt với cuộc sống khốn khó, cô sống giản dị, yêu thương con cái.
- Số phận: Thúy Kiều gặp nhiều bất hạnh, cô bị bắt nạt, bị bỏ rơi, bị bỏ tù, cuộc sống của cô đầy bi kịch. Tuyết cũng gặp nhiều khó khăn, nhưng cô luôn giữ được lòng tự trọng, cô sống với niềm tin, hi vọng.
- Ý nghĩa:
Hai nhân vật Thúy Kiều và Tuyết là hai hình ảnh tiêu biểu cho nỗi khổ của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, song cũng là hình ảnh thể hiện sự kiên cường, ý chí vươn lên của người phụ nữ. Tác phẩm của Nguyễn Du và Kim Lân đã góp phần phản ánh sự thật về cuộc sống của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, đồng thời cũng là lời kêu gọi cho sự giải phóng và bình đẳng giới tính.
Kết bài:
Qua việc so sánh hai nhân vật Thúy Kiều và Tuyết, ta thấy rõ sự khác biệt trong thái độ, quan niệm sống của hai nhân vật. Tuy cùng bị bất hạnh, nhưng Thúy Kiều mang tâm hồn nhạy cảm, dễ tổn thương, trong khi Tuyết lại mạnh mẽ, dũng cảm. Thông qua hình ảnh hai nhân vật, tác giả muốn gửi gắm những suy ngẫm về số phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, đồng thời cũng là lời kêu gọi cho sự giải phóng và bình đẳng giới tính.
8. “Luyện Tập” Làm Bài Nghị Luận Văn Học Dạng So Sánh: Cùng “Vượt Ảo” Thách Thức!
Bạn đã sẵn sàng thử sức với dạng bài này chưa? Hãy thử so sánh hai bài thơ “Cảnh Ngày Xuân” của Nguyễn Du và “Xuân Diệu” và nêu quan điểm của bạn về cái đẹp của mùa xuân qua hai bài thơ này.
9. Lắng Nghe “Lòng” Của Bài Viết
Đừng quên “lắng nghe” tâm hồn của bạn khi viết. Hãy thể hiện cái “chất” của riêng bạn, những cảm nhận sâu sắc về văn học trong bài viết. “Lòng” của bạn sẽ làm cho bài viết “sống” hơn, gây cảm thông với người đọc.
10. Hãy “Kết Nối” Với Học Làm
Bạn muốn khám phá thêm những bí kíp “cầm chịch” điểm cao trong nghị luận văn học? Hãy ghé thăm website “Học Làm” – nơi chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm giúp bạn “lên tầm” trong học tập! Link bài viết về các cách mở bài nghị luận văn học
