“Làm văn như chơi cờ, biết trước nước sau mới thắng được!”. Câu tục ngữ này đã khẳng định vai trò của sự chuẩn bị kỹ lưỡng trong việc viết văn. Đặc biệt là với bài văn nghị luận văn học lớp 7, đòi hỏi sự vận dụng kiến thức, kỹ năng phân tích, đánh giá tác phẩm một cách logic và sáng tạo. Vậy làm sao để chinh phục điểm cao trong bài văn nghị luận văn học lớp 7? Hãy cùng “HỌC LÀM” khám phá bí kíp thành công nhé!
1. Hiểu rõ đề bài: Cái “nòng cốt” để làm chủ bài văn
“Vào trận không biết địch, như đi đánh giặc không mang vũ khí”, hiểu rõ đề bài là điều tiên quyết để bạn chinh phục điểm cao.
1.1. Phân tích đề bài: Bắt mạch “cốt lõi” của yêu cầu
Hãy xem xét đề bài như một “bản đồ” dẫn đường, giúp bạn định hướng nội dung và cách thức trình bày.
- Xác định vấn đề nghị luận: Đề bài yêu cầu bạn bàn luận về điều gì? Ví dụ: “Phân tích hình ảnh người phụ nữ Việt Nam qua hai bài thơ “Tự tình” của Hồ Xuân Hương và “Bánh trôi nước” của Hồ Chí Minh”.
- Xác định đối tượng nghị luận: Bạn cần phân tích tác phẩm nào? Tác giả là ai? Thể loại tác phẩm?
- Xác định phương pháp nghị luận: Đề bài yêu cầu bạn sử dụng phương pháp nghị luận nào? Phân tích, so sánh, giải thích, …
1.2. Xây dựng dàn ý: “Bố cục” cho bài văn hoàn hảo
Dàn ý là “bản thiết kế” cho bài văn của bạn. Một dàn ý rõ ràng, logic sẽ giúp bài văn mạch lạc, dễ hiểu và thuyết phục.
- Mở bài: Giới thiệu tác phẩm, tác giả, vấn đề nghị luận.
- Thân bài:
- Luận điểm 1: Phân tích vấn đề thứ nhất, đưa ra dẫn chứng, lí lẽ minh họa.
- Luận điểm 2: Phân tích vấn đề thứ hai, đưa ra dẫn chứng, lí lẽ minh họa.
- Luận điểm 3: (nếu cần) Phân tích vấn đề thứ ba, đưa ra dẫn chứng, lí lẽ minh họa.
- Kết bài: Khẳng định lại vấn đề, nêu cảm nhận riêng.
2. Thấu hiểu tác phẩm: Khám phá “báu vật” ngôn ngữ
“Như con chim muốn bay phải biết vỗ cánh”, để làm tốt bài văn nghị luận, bạn cần thấu hiểu tác phẩm một cách sâu sắc.
2.1. Đọc kỹ tác phẩm: “Nghiền ngẫm” từng câu, từng chữ
Hãy đọc đi đọc lại tác phẩm nhiều lần để nắm bắt nội dung, ý nghĩa, nghệ thuật của tác phẩm.
- Ghi chú: Chú ý những chi tiết, câu văn, hình ảnh, ngôn ngữ đặc sắc.
- Tra cứu: Tra cứu thông tin về tác giả, hoàn cảnh sáng tác, văn hóa, lịch sử liên quan đến tác phẩm.
2.2. Phân tích tác phẩm: “Mổ xẻ” để hiểu rõ bản chất
- Phân tích nội dung: Tác phẩm nói về điều gì? Ý nghĩa chính của tác phẩm là gì?
- Phân tích nghệ thuật: Tác giả sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào? Tác dụng của những biện pháp nghệ thuật đó?
Ví dụ:
- Trong bài thơ “Tự tình” của Hồ Xuân Hương, bạn cần phân tích nội dung về tâm trạng, nỗi niềm của người phụ nữ tài sắc, nhưng gặp phải bất hạnh trong cuộc sống. Đồng thời, cần phân tích nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ độc đáo để thể hiện tâm trạng nhân vật.
3. Vận dụng kiến thức: “Luyện gươm” để tung chiêu
“Võ công cao cường, nhưng không biết vận dụng, chỉ như con hổ giấy”, kiến thức là “gươm” giúp bạn chiến thắng trong bài văn nghị luận.
3.1. Sử dụng kiến thức văn học:
- Kiến thức về tác giả, tác phẩm: Nắm vững tiểu sử, sự nghiệp, quan điểm sáng tác, phong cách nghệ thuật của tác giả. Hiểu rõ nội dung, ý nghĩa, nghệ thuật của tác phẩm.
- Kiến thức về lý luận văn học: Áp dụng các lý thuyết, thuật ngữ văn học để phân tích, đánh giá tác phẩm.
- Kiến thức xã hội, lịch sử: Sử dụng những kiến thức xã hội, lịch sử liên quan đến tác phẩm để làm sáng tỏ nội dung và ý nghĩa của tác phẩm.
3.2. Kỹ năng lập luận:
- Dẫn chứng: Sử dụng dẫn chứng cụ thể, chính xác, phù hợp với nội dung phân tích.
- Lí lẽ: Sử dụng lí lẽ thuyết phục, logic, chặt chẽ để phân tích, chứng minh luận điểm.
- Lập luận: Biết cách triển khai luận điểm một cách rõ ràng, mạch lạc, thuyết phục.
4. Biểu đạt cá nhân: Thể hiện “chất riêng” trong bài văn
“Văn chương là vũ khí sắc bén”, bài văn nghị luận là nơi bạn thể hiện “vũ khí” cá nhân, những suy nghĩ, cảm nhận riêng về tác phẩm.
4.1. Sử dụng ngôn ngữ:
- Chính xác: Sử dụng ngôn ngữ chính xác, phù hợp với văn phong nghị luận.
- Sinh động: Sử dụng các biện pháp tu từ để làm cho bài văn thêm sinh động, hấp dẫn.
- Sáng tạo: Thể hiện cá tính, suy nghĩ riêng của bạn trong bài văn.
4.2. Nêu cảm nhận cá nhân:
- Hãy bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ của bạn về tác phẩm, về nhân vật, về vấn đề được đặt ra trong tác phẩm.
- Nêu những bài học, ý nghĩa mà bạn rút ra được từ tác phẩm.
5. Luyện tập thường xuyên: “Thành công” đến từ “sự nỗ lực”
“Như người đi đường, phải bước đi mới tới đích”, luyện tập thường xuyên là chìa khóa để bạn tiến bộ và thành công trong việc làm bài văn nghị luận văn học.
5.1. Luyện tập viết:
- Viết nhiều bài văn khác nhau về các chủ đề, các tác phẩm khác nhau.
- Rèn luyện kỹ năng lập luận, sử dụng ngôn ngữ, diễn đạt cảm xúc.
5.2. Tham khảo:
- Tham khảo các bài văn mẫu của các học sinh giỏi, các bài giảng của giáo viên.
- Tham khảo sách, tài liệu về nghị luận văn học.
Lưu ý:
- Không nên “copy” bài văn mẫu.
- Hãy dựa vào các bài văn mẫu để học hỏi cách lập luận, cách sử dụng ngôn ngữ, cách thể hiện cảm xúc.
6. Lời khuyên từ chuyên gia:
“Làm văn như “đánh trận”, cần có “chiến lược” hợp lí”, theo TS. Nguyễn Văn A, tác giả cuốn sách “Nghệ thuật nghị luận văn học lớp 7”.
- Hãy xác định rõ mục tiêu, đối tượng, nội dung cần nghị luận.
- Lập dàn ý khoa học, logic, phân chia rõ ràng các luận điểm, luận cứ.
- Sử dụng dẫn chứng phù hợp, lí lẽ thuyết phục, tránh mắc lỗi về ngữ pháp, chính tả.
- Thể hiện cá tính riêng, cảm nhận sâu sắc về tác phẩm.
7. “HỌC LÀM” đồng hành cùng bạn:
“Học làm” luôn đồng hành cùng bạn trên hành trình chinh phục kiến thức, kỹ năng.
- Hãy ghé thăm website của “HỌC LÀM” để tìm kiếm thêm nhiều bài viết hữu ích về Cách Làm Bài Văn Nghị Luận Văn Học Lớp 7.
- Liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại: 0372888889 để được hỗ trợ trực tiếp từ đội ngũ chuyên gia của “HỌC LÀM”.
Chúc bạn thành công!