“Nói lời phải giữ lời, đâm phải giữ mũi dùi”, muốn viết nghị luận văn học văn xuôi hay, trước hết phải nắm chắc “bí kíp” làm bài. Chẳng phải tự nhiên mà các nhà văn tài ba lại có thể sáng tạo ra những tác phẩm kinh điển, họ đã trải qua quá trình rèn luyện, trau chuốt kỹ lưỡng. Bài viết này sẽ chia sẻ “bí kíp” giúp bạn viết nghị luận văn học văn xuôi hiệu quả, rèn luyện tư duy, nâng cao kỹ năng viết lách, mang lại điểm số cao trong các bài kiểm tra.
1. Hiểu Rõ Nghị Luận Văn Học Văn Xuôi Là Gì?
Nghị luận văn học văn xuôi là dạng bài văn nghị luận, sử dụng lý lẽ và dẫn chứng để phân tích, đánh giá, bàn luận về một vấn đề liên quan đến tác phẩm văn học. Bài viết này cần đảm bảo tính logic, chặt chẽ, thuyết phục người đọc bằng những lập luận sắc bén và dẫn chứng tiêu biểu.
2. Bước Chuẩn Bị: Luyện “Nội Công” Cho Bài Viết
2.1. Hiểu Rõ Yêu Cầu Của Đề Bài
“Như cây muốn thẳng, phải trồng cho ngay”, trước khi bắt tay vào viết, bạn cần đọc kỹ yêu cầu của đề bài để xác định:
- Nội dung chính: Đề bài yêu cầu phân tích, đánh giá, bàn luận về vấn đề gì?
- Yêu cầu cụ thể: Bài viết cần trình bày theo kiểu lập luận nào? Cần đưa ra dẫn chứng cụ thể như thế nào?
- Thể loại văn bản: Bài viết theo thể loại nào? (Bài luận, tiểu luận,…)
2.2. Đọc Thấu Đáy Tác Phẩm Văn Học
“Không có lửa, làm sao có khói”, muốn phân tích tác phẩm văn học, bạn cần đọc kỹ, ngấm sâu nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Hãy đặt câu hỏi:
- Nội dung chính: Tác phẩm muốn nói gì?
- Nghệ thuật: Tác giả sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào? Tác dụng của chúng?
- Ý nghĩa: Tác phẩm mang lại ý nghĩa gì?
2.3. Xây Dựng Luận Điểm, Luận Cứ Chắc Chắn
“Có chí thì nên”, việc xây dựng luận điểm và luận cứ là bước quan trọng quyết định thành công của bài viết. Bạn cần:
- Chọn luận điểm chính: Lựa chọn luận điểm phù hợp với yêu cầu của đề bài, đồng thời có khả năng khái quát nội dung, ý nghĩa của tác phẩm.
- Sắp xếp luận cứ: Lựa chọn những luận cứ thuyết phục, phù hợp với luận điểm chính.
- Phân tích, đánh giá: Sử dụng những kiến thức về văn học, ngôn ngữ để phân tích, đánh giá, làm sáng tỏ luận điểm.
3. Xây Dựng Cấu Trúc Bài Viết: “Dàn Xếp Quân Cờ”
3.1. Mở Bài: Gây Hút Sự Chú Ý Của Người Đọc
- Giữ vai trò dẫn dắt: Mở bài cần đưa ra những thông tin cơ bản về tác phẩm, tác giả, đồng thời giới thiệu luận điểm chính của bài viết.
- Sử dụng câu dẫn hấp dẫn: Có thể sử dụng câu tục ngữ, thành ngữ, câu thơ, lời thoại trong tác phẩm,… để tạo sự thu hút, lôi cuốn người đọc.
- Ví dụ: “Văn học là tấm gương phản chiếu cuộc sống, những câu chuyện hay những bài thơ là những lời tâm tình sâu sắc về con người, về xã hội. Trong dòng chảy bất tận của văn học Việt Nam, tác phẩm “Làng” của nhà văn Kim Lân đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc bởi giá trị hiện thực và nhân văn sâu sắc”.
3.2. Thân Bài: Phân Tích, Đánh Giá, Bàn Luận Về Vấn Đề
- Sắp xếp các luận điểm: Thân bài cần được chia thành các phần nhỏ, mỗi phần trình bày một luận điểm phụ, hỗ trợ cho luận điểm chính.
- Sử dụng lý lẽ và dẫn chứng: Dùng những lý lẽ sắc bén, những dẫn chứng tiêu biểu trong tác phẩm và thực tế cuộc sống để làm sáng tỏ luận điểm.
- Ví dụ:
Phần 1: Phân tích giá trị hiện thực trong tác phẩm “Làng”.
Phần 2: Phân tích giá trị nhân văn trong tác phẩm “Làng”.
Phần 3: Đánh giá nghệ thuật xây dựng nhân vật trong tác phẩm “Làng”.
3.3. Kết Bài: Tổng Kết Ý Chính, Nêu Suy Nghĩ
- Tóm tắt nội dung chính: Kết bài cần khẳng định lại luận điểm chính, khái quát ý nghĩa của bài viết.
- Nêu suy nghĩ, cảm nhận: Chia sẻ những suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về tác phẩm và vấn đề được đề cập trong bài viết.
- Kết thúc bằng lời khẳng định: Có thể kết thúc bằng câu thơ, câu tục ngữ, lời khuyên nhủ,… để tăng tính ấn tượng cho bài viết.
- Ví dụ: “Tác phẩm “Làng” của nhà văn Kim Lân là một minh chứng hùng hồn cho sức mạnh của tình yêu quê hương, đất nước. Qua những trang viết đầy cảm xúc, nhà văn đã thể hiện một cách sâu sắc và đầy cảm động tình yêu đất nước, lòng tự hào dân tộc của người Việt Nam. Tác phẩm sẽ mãi là nguồn cảm hứng bất tận cho những thế hệ sau.”
4. Những Lưu Ý Khi Viết Nghị Luận Văn Học Văn Xuôi
4.1. Sử Dụng Ngôn Ngữ Chắc Chắn, Súc Tích
- Lựa chọn từ ngữ phù hợp: Sử dụng từ ngữ chính xác, giàu hình ảnh, giàu sức biểu cảm để làm nổi bật nội dung bài viết.
- Sử dụng câu văn linh hoạt: Kết hợp các kiểu câu, câu dài, câu ngắn, câu đơn, câu ghép,… để tạo sự hấp dẫn cho bài viết.
- Tránh lặp từ, lặp ý: Đảm bảo sự logic, chặt chẽ, tránh lặp lại từ ngữ, ý tưởng.
4.2. Luyện Tập Thường Xuyên, Trau Dồi Kỹ Năng Viết
- Đọc nhiều tác phẩm văn học: Luyện tập cách viết bằng cách đọc, phân tích nhiều tác phẩm văn học, học hỏi từ những tác giả nổi tiếng.
- Viết thường xuyên: Viết thường xuyên để trau dồi kỹ năng, rèn luyện tư duy, nâng cao khả năng diễn đạt.
- Tham khảo ý kiến của người khác: Luôn sẵn sàng tiếp thu những ý kiến đóng góp từ bạn bè, thầy cô để hoàn thiện bài viết.
5. Mẹo Nhỏ Cho Bài Viết Nghị Luận Văn Học Văn Xuôi Hay Hơn
- Sử dụng câu hỏi: Đặt câu hỏi gợi mở, thu hút sự chú ý của người đọc.
- Lồng ghép câu thơ, ca dao, tục ngữ: Tạo điểm nhấn cho bài viết, tăng tính sinh động, thu hút người đọc.
- Kể chuyện minh họa: Sử dụng những câu chuyện, ví dụ cụ thể để làm rõ luận điểm, thuyết phục người đọc.
- Sử dụng phép so sánh, ẩn dụ: Tăng tính hình ảnh, gợi cảm cho bài viết.
- Bố cục rõ ràng, mạch lạc: Sắp xếp các ý theo trình tự logic, đảm bảo sự liền mạch, thống nhất trong bài viết.
6. Ví Dụ: Cách Làm Nghị Luận Văn Học Văn Xuôi – Phân Tích Tác Phẩm “Làng”
Đề bài: Phân tích giá trị hiện thực trong tác phẩm “Làng” của nhà văn Kim Lân.
Mở bài:
“Văn học là tấm gương phản chiếu cuộc sống, những câu chuyện hay những bài thơ là những lời tâm tình sâu sắc về con người, về xã hội. Trong dòng chảy bất tận của văn học Việt Nam, tác phẩm “Làng” của nhà văn Kim Lân đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc bởi giá trị hiện thực và nhân văn sâu sắc. Đặc biệt, giá trị hiện thực trong tác phẩm là một minh chứng hùng hồn cho sức mạnh của tình yêu quê hương, đất nước, đồng thời phản ánh chân thực đời sống xã hội Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.”
Thân bài:
- Phần 1: Phản ánh chân thực cuộc sống nông thôn Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp:
“Tác phẩm “Làng” được viết trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, khi đất nước đang gặp nhiều khó khăn, gian khổ. Nhà văn Kim Lân đã tài tình khắc họa cuộc sống của người dân nông thôn Việt Nam trong thời điểm ấy, với những khó khăn, vất vả nhưng vẫn đầy lòng yêu nước, kiên cường bất khuất.”
Hình ảnh minh họa về cuộc sống nông thôn Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp
- Phần 2: Thể hiện sức mạnh của tình yêu quê hương, đất nước:
“Tác phẩm “Làng” đã phản ánh tình cảm yêu quê hương đất nước mãnh liệt của nhân vật ông Hai. Dù phải đối mặt với những khó khăn, gian khổ nhưng ông luôn giữ lòng yêu nước mãnh liệt, tự hào về quê hương của mình. Ông Hai luôn mong mỏi ngày giải phóng, luôn tin tưởng vào chiến thắng của quân ta.”
Hình ảnh minh họa về tình yêu quê hương đất nước trong tác phẩm "Làng"
- Phần 3: Phản ánh tâm lý, phẩm chất của người nông dân Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến:
“Tác phẩm “Làng” đã phản ánh một cách chân thực tâm lý, phẩm chất của người nông dân Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến. Họ là những người con của đất nước, luôn yêu thương, trung thành với quê hương, đất nước. Họ sẵn sàng hy sinh, gìn giữ và phát huy những giá trị đạo đức cao đẹp của dân tộc.”
Hình ảnh minh họa về tâm lý, phẩm chất của người nông dân Việt Nam
Kết bài:
“Tác phẩm “Làng” của nhà văn Kim Lân là một minh chứng hùng hồn cho sức mạnh của tình yêu quê hương, đất nước. Qua những trang viết đầy cảm xúc, nhà văn đã thể hiện một cách sâu sắc và đầy cảm động tình yêu đất nước, lòng tự hào dân tộc của người Việt Nam. Tác phẩm sẽ mãi là nguồn cảm hứng bất tận cho những thế hệ sau.”
7. Hành Trang Chuẩn Bị Cho Bài Viết Nghị Luận Văn Học Văn Xuôi
Bên cạnh việc học hỏi “bí kíp” từ những người đi trước, bạn cần rèn luyện “nội công” cho bản thân bằng cách đọc nhiều, viết nhiều và thường xuyên trao đổi, thảo luận với bạn bè, thầy cô để trau dồi kỹ năng viết. Hãy nhớ rằng, “cái khó bó cái khéo”, chỉ cần kiên trì, bạn chắc chắn sẽ viết được những bài nghị luận văn học văn xuôi hay, mang lại điểm số cao và thỏa mãn niềm đam mê với văn chương.
Bạn có thể tham khảo thêm các bài viết khác về cách học tốt ngữ văn, cách tạo chất văn bài nghị luận văn học, cách học tốt môn ngữ văn lớp 10, cách học tiếng dân tộc Tây trên website “HỌC LÀM” để nâng cao kỹ năng viết lách của mình.
Liên hệ số điện thoại: 0372888889 hoặc đến địa chỉ: 335 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội. Chúng tôi có đội ngũ chăm sóc khách hàng 24/7.