“Học phải đi đôi với hành”, câu tục ngữ cha ông ta để lại luôn đúng với mọi thời đại. Và trong thời đại giáo dục hiện nay, phương pháp dạy học tích cực ngày càng được chú trọng, bởi nó khuyến khích sự chủ động, sáng tạo và phát triển toàn diện cho học sinh. Nhưng làm sao để áp dụng phương pháp này hiệu quả? “Bí kíp” nằm ở chính cách chúng ta đặt câu hỏi! Vậy, Cách đặt Câu Hỏi Về Dạy Học Tích Cực như thế nào cho hiệu quả? Hãy cùng “HỌC LÀM” khám phá nhé!
Câu Hỏi “Thần Kỳ”: “Cây Đũa Phép” Cho Giáo Viên Hiện Đại
Bạn biết đấy, trong lớp học, một câu hỏi hay không chỉ đơn thuần là để kiểm tra kiến thức, mà còn là “chiếc cầu nối” đưa học sinh đến gần hơn với bài học. Giống như cách mà Harry Potter dùng cây đũa thần của mình vậy, một câu hỏi được đặt ra đúng lúc, đúng chỗ có thể “phù phép” cho cả lớp học thêm phần sôi nổi và hào hứng.
Phân Biệt Rõ ràng: Dạy Học Tích Cực – Dạy Học Truyền Thống
Nhiều người vẫn còn nhầm lẫn giữa dạy học tích cực và dạy học truyền thống. Để hiểu rõ hơn về cách đặt câu hỏi về dạy học tích cực, trước hết, chúng ta cần phân biệt rõ hai phương pháp này.
Dạy học truyền thống:
- Giáo viên là trung tâm, truyền đạt kiến thức một chiều cho học sinh.
- Học sinh tiếp thu thụ động, ít có cơ hội thể hiện ý kiến cá nhân.
- Câu hỏi thường tập trung vào việc kiểm tra kiến thức đã được dạy.
Dạy học tích cực:
- Học sinh là trung tâm, chủ động khám phá và tiếp thu kiến thức.
- Giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, tạo môi trường học tập tích cực, khuyến khích học sinh tương tác, hợp tác với nhau.
- Câu hỏi được sử dụng như một công cụ để khơi gợi tư duy, thúc đẩy học sinh phân tích, đánh giá và giải quyết vấn đề.
“Mổ Xẻ” Đặc Điểm Của Câu Hỏi Dạy Học Tích Cực
Để “hô biến” lớp học trừu tượng, hãy nhớ những “thần chú” khi đặt câu hỏi sau đây:
-
Mở: Thay vì những câu hỏi “đóng” chỉ có một đáp án duy nhất, hãy ưu tiên câu hỏi “mở”, khuyến khích học sinh tự do phát biểu ý kiến, suy nghĩ và cảm nhận.
- Ví dụ: Thay vì hỏi “Bài thơ nói về cái gì?”, hãy hỏi “Em cảm nhận thế nào về bài thơ này?”.
-
Thách Thức: Đừng ngại đặt ra những câu hỏi “hóc búa” một chút, thách thức học sinh phải vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học để tìm ra lời giải.
- Ví dụ: Thay vì hỏi “Nguyên nhân nào dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai?”, hãy hỏi “Nếu là một nhà lãnh đạo thời đó, em sẽ làm gì để ngăn chặn cuộc chiến này?”.
-
Kết Nối: Hãy lồng ghép những câu hỏi liên quan đến thực tế cuộc sống, giúp học sinh nhận thấy sự bổ ích, thiết thực của bài học.
- Ví dụ: Khi dạy về định lý Pitago, hãy hỏi học sinh “Chúng ta có thể ứng dụng định lý này vào việc gì trong thực tế?”.
-
Phân Hóa: Mỗi học sinh đều có năng lực và tiềm năng khác nhau. Hãy chuẩn bị những câu hỏi với mức độ khó dễ khác nhau để phù hợp với từng đối tượng.
-
Phản Hồi: Sau khi học sinh trả lời, hãy cho họ biết câu trả lời đã đúng hay chưa, và quan trọng hơn là giải thích lý do tại sao.
Bên cạnh việc nắm vững các đặc điểm trên, việc tham khảo ý kiến từ các chuyên gia giáo dục cũng là điều vô cùng cần thiết. Như cô Nguyễn Thị Hương, giáo viên nhiều năm kinh nghiệm tại trường THPT Chuyên Hà Nội – Amsterdam, từng chia sẻ: “Để đặt được những câu hỏi dạy học tích cực hay, giáo viên cần phải thực sự tâm huyết với nghề, không ngừng học hỏi, sáng tạo và nắm bắt tâm lý học sinh”.
“Gỡ Rối” Những Vướng Mắc Khi Áp Dụng
Thực tế cho thấy, việc áp dụng dạy học tích cực, đặc biệt là trong việc đặt câu hỏi, vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Dưới đây là một số vướng mắc thường gặp và cách khắc phục:
-
Giáo viên chưa thực sự thay đổi cách nhìn và thói quen dạy học: Nhiều giáo viên vẫn quen với cách dạy truyền thống, coi việc truyền đạt kiến thức là nhiệm vụ hàng đầu mà chưa thực sự chú trọng đến việc phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh.
- Giải pháp: Thay đổi nhận thức là yếu tố cốt lõi. Giáo viên cần được tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao nhận thức về dạy học tích cực, từ đó thay đổi phương pháp và hình thức tổ chức dạy học cho phù hợp.
-
Chưa có nhiều thời gian chuẩn bị bài giảng theo hướng dạy học tích cực: Để có một bài giảng theo hướng dạy học tích cực thực sự hấp dẫn và hiệu quả, giáo viên cần phải đầu tư rất nhiều thời gian và công sức.
- Giải pháp: Cần có sự chia sẻ, hỗ trợ lẫn nhau giữa các giáo viên trong tổ chuyên môn, nhà trường. Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy cũng góp phần giảm thiểu thời gian chuẩn bị và nâng cao hiệu quả bài học.
-
Học sinh chưa thích nghi với phương pháp học tập mới: Nhiều học sinh đã quen với cách học thụ động, chờ giáo viên “rót dần” kiến thức nên khi tham gia vào lớp học tích cực, các em còn ngại ngùng, e sợ khi phải thể hiện bản thân.
- Giải pháp: Giáo viên cần kiên trì, nhẫn nại hướng dẫn, khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động học tập. Bên cạnh đó, cần tạo ra môi trường học tập thân thiện, cởi mở để học sinh tự tin hơn trong việc chia sẻ, phát biểu ý kiến.
Kết Luận: ” Gieo Thói Quen Tốt, Gặt Kết Quả Tốt”
Việc đặt câu hỏi trong dạy học tích cực giống như việc “gieo hạt” kiến thức và kỹ năng cho học sinh. “Hạt giống” có nảy mầm và phát triển hay không phụ thuộc rất nhiều vào “người làm vườn” là những người thầy, người cô.
Hãy cùng “HỌC LÀM” xây dựng một môi trường giáo dục hiện đại, nơi mà mỗi giờ học đều thật sự bổ ích và lý thú!
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm:
Hãy để lại bình luận và chia sẻ bài viết nếu bạn thấy hữu ích nhé! Và đừng quên ghé thăm “HỌC LÀM” thường xuyên để cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích khác!
Để được tư vấn thêm về các kỹ năng dạy học hiệu quả, mời bạn liên hệ hotline: 0372888889 hoặc đến trực tiếp địa chỉ: 335 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội. Đội ngũ chuyên viên tư vấn của “HỌC LÀM” luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn 24/7.
