“Cái khó ló cái khôn”, bạn nhỉ? Viết nghị luận văn học đôi khi khiến bạn cảm thấy “bí bách” như lạc vào mê cung, chẳng biết đi đâu về đâu? Đừng lo lắng! Bài viết này sẽ chia sẻ cho bạn bí kíp để chinh phục loại văn này, giúp bạn “thoát khỏi” mê cung và tạo ra những bài văn “như vàng như ngọc”.
Bước 1: Nắm vững “cốt lõi” của Nghị luận Văn học
Nghị luận văn học không đơn thuần là “lấy” những kiến thức văn học để “chém gió” đâu nhé! Nó cần phải “đánh thức” tư duy, “đào sâu” vào những giá trị, thông điệp mà tác phẩm muốn gửi gắm. Bởi vậy, việc đầu tiên là bạn cần phải hiểu rõ “cốt lõi” của loại văn này:
Nghị luận văn học là gì?
Nghị luận văn học là thể loại văn bản nghị luận bàn luận về những vấn đề liên quan đến tác phẩm văn học. Nó đòi hỏi bạn phải có khả năng phân tích, đánh giá, so sánh và kết luận một cách logic và thuyết phục.
Mục đích của nghị luận văn học là gì?
Mục đích của nghị luận văn học là giúp người đọc hiểu sâu sắc hơn về nội dung, nghệ thuật, giá trị của tác phẩm văn học và từ đó rút ra những bài học, kinh nghiệm cho bản thân.
Ví dụ: Khi bạn phân tích tác phẩm “Làng” của Kim Lân, mục đích là để bạn hiểu rõ hơn về tình yêu làng quê, lòng yêu nước của người dân Việt Nam trong thời chiến tranh, từ đó bạn sẽ trân trọng những giá trị truyền thống của dân tộc mình.
Bước 2: “Bí kíp” để viết nghị luận văn học “đỉnh cao”
Hãy tưởng tượng bạn đang “trình diễn” một vở kịch, mỗi bài văn nghị luận văn học sẽ là một “vở kịch” thu nhỏ. Bạn cần phải “biết diễn” sao cho “lôi cuốn”, “hấp dẫn” người đọc, để họ “thấm nhuần” thông điệp bạn muốn truyền tải.
1. Xây dựng dàn ý: “Bản thiết kế” cho bài văn
Dàn ý chính là “bản thiết kế” cho bài văn của bạn, giúp bạn “lập kế hoạch” cho từng phần, từng ý một cách logic và mạch lạc.
a. Mở bài:
- Giới thiệu vấn đề: Bạn có thể bắt đầu bằng một câu hỏi gợi mở, một câu chuyện liên quan đến chủ đề, hoặc trích dẫn một câu thơ, câu văn hay.
- Nêu luận điểm chính: Đây là “lòng bài” của bài văn, bạn cần nêu rõ quan điểm của mình về vấn đề được đặt ra.
b. Thân bài:
- Phân tích, chứng minh luận điểm: Đây là phần “nóng” nhất của bài văn, bạn cần phân tích, đánh giá, so sánh, đối chiếu để chứng minh luận điểm của mình.
- Dùng dẫn chứng: Hãy sử dụng những dẫn chứng tiêu biểu từ tác phẩm, từ thực tế cuộc sống, từ những câu tục ngữ, thành ngữ hay những câu chuyện nổi tiếng để củng cố cho luận điểm của bạn.
- Kết hợp với lý lẽ: Ngoài dẫn chứng, bạn cần đưa ra những lý lẽ thuyết phục, những phân tích sắc sảo để làm sáng tỏ luận điểm.
c. Kết bài:
- Khẳng định lại luận điểm chính: Hãy khẳng định lại quan điểm của bạn một cách ngắn gọn, súc tích.
- Nêu ý nghĩa, bài học: Bạn có thể đưa ra những suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về tác phẩm hoặc về vấn đề được đặt ra, từ đó rút ra những bài học cho bản thân.
Ví dụ:
Dàn ý viết bài nghị luận văn học
2. Sử dụng ngôn ngữ: “Nét vẽ” cho bài văn
Ngôn ngữ là “nét vẽ” tạo nên “bức tranh” bài văn của bạn.
a. Sử dụng ngôn ngữ chính xác:
- Chọn những từ ngữ phù hợp với nội dung, thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về văn học.
- Tránh những từ ngữ “mì ăn liền”, “sáo rỗng”, “thiếu cá tính” như “hay”, “đẹp”, “tuyệt vời”,…
b. Sử dụng ngôn ngữ sinh động:
- Kết hợp các biện pháp tu từ như ẩn dụ, hoán dụ, so sánh, nhân hóa,… để bài văn trở nên hấp dẫn, lôi cuốn hơn.
- Sử dụng câu văn ngắn gọn, súc tích, tạo nhịp điệu cho bài văn.
c. Sử dụng ngôn ngữ phù hợp với đối tượng:
- Nên sử dụng ngôn ngữ phù hợp với trình độ, kiến thức của người đọc.
- Tránh sử dụng những từ ngữ chuyên ngành quá khó hiểu hoặc những câu văn quá dài dòng, rườm rà.
3. Luyện tập thường xuyên: Bí kíp “thần thánh” để “lên tay”
“Có công mài sắt có ngày nên kim”, muốn “lên tay” trong việc viết nghị luận văn học, bạn cần phải luyện tập thường xuyên. Hãy thử viết những bài văn ngắn, sau đó dần dần nâng cao độ khó, độ dài của bài viết.
Gợi ý:
- Bạn có thể chọn một tác phẩm văn học yêu thích và thử viết nghị luận về nó.
- Hãy tham khảo cách viết của các tác giả nổi tiếng, học hỏi từ họ những kỹ năng viết hay, cách sử dụng ngôn ngữ hiệu quả.
- Tham gia các diễn đàn văn học, trao đổi với những người cùng đam mê, để nhận được những góp ý, phản hồi từ họ.
“Bí mật” của những bài văn “như vàng như ngọc”
GS. Nguyễn Văn Thọ trong tác phẩm “Nghệ thuật văn chương” từng khẳng định: “Văn chương không chỉ là tiếng nói của tình cảm mà còn là tiếng nói của lý trí”. Hãy để cho “cái tâm” và “cái trí” của bạn cùng “lên tiếng” trong từng bài văn.
Lời kết
“Cách Viết Nghị Luận Văn Học” không phải là “bí mật” gì bí ẩn. Nó cần sự nỗ lực, sự sáng tạo và đặc biệt là “tâm huyết” của bạn. Hãy tin tưởng vào bản thân, “bắt tay” vào thực hành và bạn sẽ “chiến thắng” được thử thách này.
Chúc bạn viết được những bài văn “như vàng như ngọc”, “đánh động” được trái tim và khối óc của người đọc!