“Hồn thơ lai láng,
Góp nhặt muôn vàn ý tưởng,
Gói gọn trong Tanka,
Ba mươi mốt âm vang vọng,
Nét đẹp văn chương Nhật Bản.”
Bạn có bao giờ say mê trước vẻ đẹp ngắn gọn, súc tích nhưng lại ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa của thơ ca Nhật Bản? Nếu có, chắc chắn bạn không thể bỏ qua Tanka – một thể thơ độc đáo, tinh tế, là tinh hoa của văn chương xứ sở hoa anh đào. Vậy Tanka là gì? Học Cách Làm Thơ Tanka có khó không? Hãy cùng chúng tôi khám phá nét đẹp độc đáo của thể thơ này và thử sức sáng tác những câu thơ Tanka đầu tiên của bạn nhé!
Khám phá thế giới thơ Tanka đầy thú vị
Nguồn gốc và ý nghĩa của thơ Tanka
Tanka (短歌), theo tiếng Nhật có nghĩa là “bài hát ngắn”, là một thể thơ truyền thống của Nhật Bản, xuất hiện từ thời kỳ Nara (thế kỷ thứ VIII). Ban đầu, Tanka được sử dụng như một hình thức giao tiếp, bày tỏ tình cảm, suy tư về cuộc sống và thiên nhiên. Theo thời gian, Tanka dần trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa Nhật Bản, được sử dụng trong nhiều dịp lễ, tết, nghi thức tôn giáo và cả trong cuộc sống đời thường.
Giáo sư Lê Văn Tâm, một chuyên gia về văn hóa Nhật Bản, trong cuốn sách “Linh hồn xứ Phù Tang” đã nhận định: “Tanka không chỉ đơn thuần là thơ, mà còn là một lối sống, một triết lý về sự tinh tế, hàm súc và hòa hợp với thiên nhiên của người Nhật”.
Luật thơ Tanka – Đơn giản mà tinh tế
Khác với những thể thơ khác, Tanka không gò bó về vần luật mà tập trung vào số lượng âm tiết trong mỗi câu thơ. Một bài thơ Tanka chuẩn mực gồm 5 câu, 31 âm tiết được sắp xếp theo quy luật:
- Câu 1: 5 âm tiết
- Câu 2: 7 âm tiết
- Câu 3: 5 âm tiết
- Câu 4: 7 âm tiết
- Câu 5: 7 âm tiết
Sự kết hợp giữa số lượng câu, số âm tiết và cách ngắt nhịp độc đáo tạo nên giai điệu riêng biệt, vừa ngắn gọn, súc tích, vừa giàu hình ảnh và cảm xúc cho thơ Tanka.
Chủ đề quen thuộc trong thơ Tanka
Tanka là tiếng lòng của con người trước thiên nhiên, cuộc sống và tình yêu. Những chủ đề quen thuộc thường được khai thác trong thơ Tanka là:
- Thiên nhiên: Vẻ đẹp của bốn mùa, sự biến đổi kỳ diệu của đất trời, cỏ cây hoa lá.
- Tình yêu: Khát vọng yêu thương, nỗi nhớ nhung, sự chia ly, niềm hạnh phúc lứa đôi.
- Cuộc sống: Chiêm nghiệm về kiếp người, nỗi buồn vui cuộc sống, sự cô đơn, lòng biết ơn.
Bên cạnh đó, thơ Tanka còn là nơi để con người bày tỏ lý tưởng, khát vọng, hoài bão và cả những trăn trăn trước những đổi thay của thời cuộc.
Hướng dẫn cách làm thơ Tanka cho người mới bắt đầu
“Muốn sáng tác thơ Tanka,
Hãy lắng nghe tiếng lòng mình,
Gửi gắm vào từng câu chữ,
Nét đẹp văn hóa quê hương.”
Có thể bạn nghĩ rằng làm thơ là một điều gì đó rất cao siêu, khó khăn? Tuy nhiên, với Tanka, việc sáng tác thơ chưa bao giờ đơn giản đến thế. Chỉ cần một chút khéo léo trong việc lựa chọn ngôn từ, kết hợp với việc cảm nhận tinh tế về cuộc sống, bạn hoàn toàn có thể tạo ra những bài thơ Tanka mang đậm dấu ấn cá nhân.
Dưới đây là 5 bước cơ bản giúp bạn “bỏ túi” cách làm thơ Tanka:
Bước 1: Lựa chọn chủ đề
Hãy bắt đầu bằng việc chọn một chủ đề gần gũi với bạn nhất, có thể là một kỷ niệm đáng nhớ, một khung cảnh thiên nhiên khiến bạn ấn tượng, hoặc đơn giản là dòng cảm xúc về một điều gì đó bạn yêu thích.
Bước 2: Xây dựng ý tưởng
Khi đã có chủ đề, hãy tập trung suy nghĩ và ghi lại những ý tưởng, hình ảnh, cảm xúc mà bạn muốn gửi gắm vào bài thơ.
Bước 3: Sắp xếp ý theo bố cục 5 câu
Hãy nhớ lại quy luật 31 âm tiết của thơ Tanka và sắp xếp các ý tưởng bạn vừa ghi lại sao cho phù hợp với bố cục 5 câu thơ.
Bước 4: Lựa chọn ngôn từ
Ngôn ngữ thơ ca cần cô đọng, súc tích và giàu hình ảnh. Hãy lựa chọn những từ ngữ phù hợp để diễn tả ý thơ một cách tinh tế và ấn tượng nhất.
Bước 5: Hoàn thiện bài thơ
Sau khi đã hoàn thành 5 câu thơ, hãy đọc lại, trau chuốt lại ngôn từ, sửa lỗi chính tả (nếu có) và cảm nhận lại một lần nữa ý nghĩa mà bạn muốn truyền tải.
Một số mẹo nhỏ giúp bạn làm thơ Tanka hay hơn
- Hãy sử dụng giọng văn tự sự, giản dị và gần gũi với đời thường.
- Tập trung khai thác những hình ảnh đẹp, sinh động và giàu sức gợi.
- Sử dụng biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa… để tăng thêm tính nghệ thuật cho bài thơ.
- Đọc nhiều bài thơ Tanka hay để học hỏi kinh nghiệm và cảm nhận được cái hồn của thể thơ này.
Tanka – Nét đẹp văn hóa cần được gìn giữ
Học cách làm thơ Tanka không chỉ giúp bạn khám phá một thể thơ độc đáo của Nhật Bản mà còn là cơ hội để bạn giao lưu, học hỏi và hiểu thêm về văn hóa của đất nước mặt trời mọc. Hãy để tâm hồn mình hòa quyện vào những câu thơ Tanka, bạn sẽ thấy cuộc sống trở nên thi vị và ý nghĩa hơn.
