“Con người là động vật bắt chước”, câu tục ngữ này đã phản ánh một phần quan trọng trong cách thức học tập của trẻ em. Từ khi lọt lòng, trẻ em đã không ngừng quan sát, học hỏi từ những người xung quanh. Cũng giống như chim non học bay theo chim mẹ, trẻ em học cách giao tiếp, cách cư xử, cách suy nghĩ và giải quyết vấn đề từ chính những người thân yêu của mình.
Quan sát – Cánh cửa mở lối vào thế giới tri thức
Vậy, điều gì khiến quan sát trở thành phương pháp học tập tự nhiên và hiệu quả của trẻ?
1. Học tập qua sự bắt chước
Giáo sư Nguyễn Văn A, tác giả cuốn sách “Giáo dục sớm cho trẻ” cho rằng: “Trẻ em thường bắt chước những gì chúng nhìn thấy và nghe thấy. Đó là cách tự nhiên nhất để chúng học hỏi và phát triển”.
Hãy tưởng tượng, một đứa trẻ nhỏ nhìn thấy bố mẹ đọc sách mỗi tối. Dần dần, trẻ sẽ học cách cầm cuốn sách, lật từng trang giấy, và cố gắng đọc theo. Lúc đầu, những âm thanh phát ra từ miệng trẻ có thể không rõ ràng, nhưng chính sự bắt chước này đã là bước khởi đầu cho hành trình học đọc của trẻ.
2. Nắm bắt kiến thức qua trải nghiệm thực tế
Quan sát không chỉ là việc nhìn thấy, mà còn là việc trải nghiệm, cảm nhận bằng các giác quan khác như thính giác, khứu giác, vị giác và xúc giác.
Một đứa trẻ nhỏ được bố mẹ đưa đi vườn hoa, trẻ có thể nhìn thấy sắc màu rực rỡ của các loài hoa, ngửi hương thơm dịu nhẹ, chạm vào cánh hoa mềm mại và nghe tiếng chim hót líu lo. Qua những trải nghiệm này, trẻ không chỉ học được tên gọi của từng loài hoa, mà còn hiểu được sự đa dạng và vẻ đẹp của tự nhiên.
3. Phát triển khả năng tư duy và giải quyết vấn đề
Quan sát giúp trẻ phát triển khả năng tư duy logic, khả năng phân tích, tổng hợp thông tin và đưa ra những quyết định phù hợp. Khi quan sát một người thợ mộc đóng bàn ghế, trẻ không chỉ học được kỹ thuật sử dụng dụng cụ, mà còn hiểu được quy trình sản xuất, cách sắp xếp các chi tiết một cách hợp lý.
Nâng cao hiệu quả học tập của trẻ bằng cách khuyến khích quan sát
Để giúp trẻ phát triển toàn diện, cha mẹ và giáo viên cần tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với thế giới xung quanh, khuyến khích trẻ quan sát, khám phá và đặt câu hỏi.
- Tạo môi trường học tập an toàn và lành mạnh: Trẻ em học hỏi tốt nhất trong môi trường an toàn và được khích lệ. Hãy tạo ra không gian vui chơi, học tập đầy đủ đồ chơi, sách vở và các dụng cụ học tập.
- Kết hợp quan sát với trò chơi: Chơi là cách học tập hiệu quả nhất của trẻ. Hãy biến những hoạt động thường ngày thành những trò chơi thú vị, giúp trẻ vừa vui chơi vừa học hỏi. Ví dụ, bạn có thể chơi trò chơi “nhận biết các loại rau củ quả”, “tìm hiểu về các loài động vật” để kích thích sự tò mò và khả năng quan sát của trẻ.
- Khuyến khích trẻ đặt câu hỏi: “Tại sao cây lại có lá?”, “Con chim làm tổ như thế nào?”, “Bánh mì được làm từ gì?”… Những câu hỏi tưởng chừng đơn giản của trẻ lại ẩn chứa một tinh thần ham học hỏi và khám phá. Hãy kiên nhẫn giải đáp những câu hỏi của trẻ, giúp trẻ hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh.
Lời kết
“Học hỏi không chỉ là việc tiếp thu kiến thức từ sách vở, mà còn là việc trải nghiệm thực tế, quan sát và học hỏi từ chính những người xung quanh”, nhà giáo dục Nguyễn Thị B cho biết.
Hãy để trẻ em được tự do quan sát, khám phá và học hỏi theo cách riêng của chúng. Bởi lẽ, quan sát không chỉ là phương pháp học tập tự nhiên và hiệu quả, mà còn là chìa khóa mở lối vào kho tàng kiến thức vô tận của thế giới.
Bạn còn có những câu hỏi nào về cách dạy trẻ học bằng cách quan sát? Hãy để lại bình luận bên dưới để chúng tôi có thể hỗ trợ bạn!
